Κρότωνας, περιγραφή – προέλευση
Ο Κρότωνας Codiaeum variegatum Euphorbiaceae είναι ένα φυτό εντυπωσιακά χρωματιστό, που έχει καταγωγή από τα εξωτικά νησιά του Ειρηνικού και τη Μαλαισία. Πρόκειται για ένα θαμνώδες φυτό με φύλλα που έχουν σαρκώδη υφή. Μοιάζουν με δέρμα και που αν και αρχικά είναι πράσινα, αλλάζουν χρώματα καθώς ωριμάζουν. Οι αποχρώσεις των φύλλων είναι αμέτρητες και ανάλογα με την ποικιλία μπορεί να είναι από κίτρινα μέχρι πορτοκαλί ή κόκκινα. Επίσης, στο ίδιο φυτό υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί χρωματισμοί, χαρακτηριστικό που κάνει τον κρότωνα μοναδικό.
Αρχικά τα χρωματιστά του φύλλα χρησιμοποιούνταν σε συνθέσεις λουλουδιών, ενώ ο κρότων έγινε δημοφιλής σαν φυτό εσωτερικού χώρου μόλις την τελευταία δεκαετία. Οι ποικιλίες του είναι πολλές και διαφέρουν κυρίως στην εμφάνιση των φύλλων. Μπορούν να είναι μακριά, επίπεδα, στενά ή πλατιά, ή ακόμα και “κατσαρά”.
Φροντίδα – καλλιεργητικές φροντίδες
Βασικές προϋποθέσεις είναι να φροντίσετε το φυτό να έχει άφθονο φως, κατάλληλη θερμοκρασία, επαρκές πότισμα και πολύ υγρασία στο περιβάλλον.
Ο Κρότωνας χρειάζεται κατ’ αρχήν άφθονο φως για να διατηρήσει το έντονο χρώμα του. Οι νεότερες ποικιλίες μπορούν να τα καταφέρουν αρκετά καλά και σε χαμηλότερο φωτισμό. Το έντονο φως και οι μέτριες θερμοκρασίες είναι οι παράγοντες που εξασφαλίζουν ζωηρά χρώματα και καλή ανάπτυξη στο φυτό. Δηλαδή, όσο περισσότερο το φως που δέχεται το φυτό σας τόσο πιο όμορφα και ζωντανά θα είναι τα χρώματα στα φύλλα του. Το χειμώνα μπορείτε να αφήσετε το φυτό σας σε απευθείας ηλιακό φως. Καλό όμως θα ήταν η διάρκειά του να μην ξεπερνάει τις 2-3 ώρες την ημέρα για να μην κινδυνέψουν να καούν τα φύλλα του, ενώ το καλοκαίρι θα πρέπει το φως να είναι απαραίτητα φιλτραρισμένο.
Κλιματολογικές απαιτήσεις
Ο Κρότωνας δεν αντέχει ούτε τις πολύ υψηλές αλλά ούτε και τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (η ιδανική θερμοκρασία είναι γύρω στους 20οC). Φροντίστε λοιπόν να αποφύγετε τις μεγάλες εναλλαγές θερμοκρασίας και μην τοποθετείτε τις γλάστρες σε σημεία με κρύα ρεύματα. Σε περίπτωση που η θερμοκρασία έχει τέτοια σκαμπανεβάσματα θα δείτε κάποια φύλλα σε διαφορετικά σημεία του φυτού να πέφτουν. Αν γενικά η θερμοκρασία πέσει πολύ χαμηλά είναι πιθανόν το φυτό σας να χάσει όλα του τα φύλλα μέσα σε χρόνο μηδέν.
Δώστε την απαραίτητη υγρασία στο φυτό ψεκάζοντας τα φύλλα του με χλιαρό νερό. Χρησιμοποιείστε υγραντήρα ή τοποθετείστε τη γλάστρα σε δίσκο με χαλίκι που θα διατηρείτε υγρό έτσι ώστε το φυτό να απορροφά την απαραίτητη υγρασία.
Συνήθως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού αν και το φως είναι υπεραρκετό, η πολύ υψηλή θερμοκρασία κάνει τα χρώματα να ξεθωριάζουν. Γι’ αυτό, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, τοποθετείστε τη γλάστρα στο πιο δροσερό σημείο του σπιτιού σας. Επίσης δοκιμάστε να περιορίσετε τη λίπανση καθώς το υπερβολικό λίπασμα. Η ανάπτυξη του φυτού επιβραδύνεται το χειμώνα καθώς το φυτό ξεκουράζεται, όμως τα χρώματα των φύλλων του εξακολουθούν να είναι το ίδιο έντονα αν το φως είναι αρκετό.
Το χώμα της γλάστρας θα πρέπει να είναι ελαφρύ με μεγάλη περιεκτικότητα σε τύρφη και καλή αποστράγγιση. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει οπωσδήποτε να προσθέσετε περλίτη στο μίγμα χώματος. Το πότισμα πρέπει να είναι τακτικό. Βέβαια μην ξεχνάτε, κάθε φορά που ποτίζετε, να αδειάσετε το νερό που περισσεύει στο πιατάκι της γλάστρας για να αποφύγετε το σάπισμα των ριζών. Οι ξερές άκρες των φύλλων μπορεί να αποτελούν και ένδειξη ότι το χώμα μένει υγρό για μεγάλο διάστημα.
Εύκολος τρόπος για να ελέγξουμε την υγρασία του χώματος:
Ελέγχουμε την υγρασία του χώματος παίρνοντας στα δάχτυλά μας λίγο επιφανειακό χώμα από τη γλάστρα, μέχρι 5 εκατ. βάθος. Το σφίγγουμε ελαφρά. Αν το χώμα σχηματίσει μπάλα, αλλά μετά διαλύεται, λέμε ότι βρίσκεται στο ρόγο του και δεν χρειάζεται πότισμα. Αν δεν γίνεται μπάλα και είναι ξερό, ποτίζουμε αμέσως. Αν λασπώνει, ποτίζουμε πιο αραιά. Το καλοκαίρι ο έλεγχος της υγρασίας γίνεται πιο τακτικά (κάθε 2-3 ημέρες).
Συμβουλές μεταφύτευσης:
Αν κρίνουμε ότι ο Κρότωνας χρειάζεται αλλαγή γλάστρας (εξαρτάται από την ανάπτυξή του) κάνουμε τα εξής:
- Παίρνουμε μια μεγαλύτερη γλάστρα, βάζουμε χαλίκι στον πάτο της για στράγγιση και τοποθετούμε τύρφη ή έτοιμο φυλλόχωμα γεμίζοντας το 1/3 της γλάστρας.
- Σύροντας ένα μαχαίρι κατά μήκος των τοιχωμάτων της παλιάς γλάστρας, αποκολλάμε το φυτό. Αναποδογυρίζουμε τη γλάστρα, κρατώντας τον κορμό του φυτού ανάμεσα στα δάχτυλά μας, και το βγάζουμε από τη γλάστρα.
- Τοποθετούμε το φυτό στη νέα γλάστρα, χωρίς να σπάσουμε τη μπάλα του χώματός του, και γεμίζουμε τον κενό χώρο με τύρφη ή έτοιμο φυλλόχωμα. Συμπιέζουμε το νέο χώμα γύρω-γύρω με τα δάχτυλά μας και ποτίζουμε. Η αλλαγή της γλάστρας γίνεται νωρίς την άνοιξη, πριν ζεστάνει ο καιρός.
Στον Κρότωνα αρέσει να είναι λίγο περιορισμένος στη γλάστρα του, γι’ αυτό μεταφυτεύστε τον μόνο όταν οι ρίζες καταλάβουν όλο το χώρο και χρησιμοποιήστε γλάστρα που να είναι μεγαλύτερη κατά ένα μόνο νούμερο. Η καλύτερη εποχή για να μεταφυτεύσετε τον κρότωνα είναι η αρχή της άνοιξης, αφού ο καιρός αρχίσει να μαλακώνει.
Λοιπές καλλιεργητικές συμβουλές:
Στον Κρότωνα μπορείτε άφοβα να κόβετε τις κορυφές του φυτού προκειμένου να το κάνετε να φουντώσει και να ελέγξετε το σχήμα του. Κλαδέψτε όσο συχνά θέλετε και μην πετάξετε αυτά που κόψατε γιατί οι κρότωνες πολλαπλασιάζονται εύκολα. Ένα και μόνο φύλλο μπορεί να βγάλει ρίζες στο νερό (αφού όμως πρώτα το αφήσετε να στεγνώσει και να σταματήσει να βγάζει άσπρο υγρό) και στη συνέχεια να μεταφυτευτεί δημιουργώντας ένα νέο φυτό. Έχετε στο μυαλό σας, όταν κλαδεύετε, ότι το άσπρο υγρό που βγαίνει από τα κομμένα φύλλα ή τα κλαδιά του είναι τοξικό και μπορεί να ερεθίσει το δέρμα ορισμένων ανθρώπων καθώς και να λεκιάσει τα υφάσματα.
Αν και ο Κρότωνας είναι ανθεκτικός στις ασθένειες, ενίοτε προσβάλλεται από κοκκοειδή και σπανιότερα από θρίπες. Στην περίπτωση των κοκκοειδών καθαρίστε καλά τα φύλλα του στην πάνω αλλά κυρίως στην κάτω επιφάνειά τους με βρεγμένο σφουγγάρι και χλιαρό νερό. Ψεκάστε με χλιαρό νερό στο οποίο έχετε διαλύσει 2-3 σταγόνες υγρό απορρυπαντικό πιάτων και μπλε οινόπνευμα. Συνίσταται βέβαια ειδικό εντομοκτόνο από τον γεωπόνο της περιοχής σας. Συνήθως τα χημικά είναι πολύ τοξικά για κλειστούς χώρους. Συνίσταται να αποφεύγεται η χρήση τους κυρίως τους χειμωνιάτικους μήνες που ο αερισμός των σπιτιών μας δεν είναι ικανοποιητικός. Ειδικά αν υπάρχουν μικρά παιδιά ή κατοικίδια στο σπίτι, προτιμήστε τις οικολογικές λύσεις αντί των χημικών.
Εκτός λοιπόν από την πολύχρωμη συντροφιά τους, οι Κρότωνες αποτελούν και μία πρόκληση για όλους εμάς που αγαπούμε τα φυτά και θέλουμε να τα διατηρούμε όμορφα και υγιή. Ένας Κρότωνας στο σαλόνι σας σίγουρα θα σας απασχολήσει ευχάριστα και θα ομορφύνει τις γωνιές του σπιτιού σας.
